1. Tổng quan
– Mai tứ quý (Ochna atropurpurea) là một loại hoa mai có hoa màu vàng thuộc chi Ochna của họ (Ochnaceae), còn được gọi là nhị độ mai, tức mai nở hai lần, trước vàng sau đỏ. Loại này nở hoa lòng vòng năm, tùy theo đặc trưng của từng dạng mai, có tên gọi khác nhau. Mai tứ quý Việt Nam cao khoảng 2 – 3m, còn những loài mai tứ quý ở Thái Lan và 1 vài nước khác thuộc châu Á thì có thể cao tới 8m, hoa có trục đường kính khoảng 4cm. Cây ra hoa từ tháng hai tới tháng 5 DL, có trái trong khoảng tháng 4 đến tháng 6. Người ta có thể nhân giống mai tứ quý bằng hạt, chiết cành hoặc giâm cành.
=== > Xem thêm: các bước bón phân cho cây mai phú quý
– Trên thế giới có rộng rãi loài mai vàng, đài hoa đỏ giống như mai tứ quý Việt Nam nên “mai tứ quý” nói chung có những tên công nghệ khác nhau: Ochna atropurpurea; Ochna atropurpurea DC; Ochna integerrima; Ochna serrulata…
– Người nước ngoài thường gọi mai tứ quý là “cây chuột Mickey” (Mickey-mouse plants), vì họ liên tưởng đài hoa đỏ và trái đen giống như gương mặt của con chuột nổi danh này (chuột trong phim hoạt hình). Mai tứ quý Việt Nam thường có 2 tầng cánh, còn mai tứ quý nước ngoài chỉ có một tầng cánh, lá màu xanh đậm. Chúng sống trong môi trường có độ ẩm vừa phải, đất nhiều mùn và có ánh sáng trong khoảng 30 – 50%
– Thường trên cây mai tứ quý hoa màu đỏ, hoa nở lần đầu có 5 cánh màu vàng, các cánh hoa rơi rụng rồi năm đài hoa đổi thành mầu đỏ, úp lại ôm ấp lấy nhụy, trông giống như nụ hoa vừa nhú. Nhụy bên trong kết hạt rồi hạt lớn dần, đẩy 5 đài hoa bung ra trông như hoa mai đỏ vừa nở. Hạt ở giữa các cánh hoa có mầu xanh lúc còn non và đổi sang mầu đen lúc già.
– Mai tứ quý là loại cây trồng làm cảnh lá xanh quành năm, rất ít bị sâu bênh, vừa chịu nắng tốt lại có thể sống được nơi ít nắng và có thể xén cành để cấu tạo hình cầu, hình nón, hình chóp hoặc để bỗng nhiên. Đây là loại cây có nhựa sống tốt, phù hợp trồng trang hoàng sân vườn nơi công cộng cũng như tư gia. Mai tứ quý vừa là loại cây trồng trang trí nhưng khi trồng lâu năm sẽ trở thành mai cổ thụ có trị giá.
– khi nở các cánh hoa màu vàng, lúc cánh hoa rụng thì phần còn lại màu đỏ, sau ấy các hạt có màu xanh và rút cục các hạt có màu đen nhánh. Hạt mai tứ quí rất dễ mọc, sinh trưởng nhanh nên người ta thường nhân giống bằng hạt hoặc trồng bằng các cây con sắm được.
=== > Xem thêm: Những địa điểm bán giống mai cúc thọ hương
2. Công nghệ trồng mai tứ quý
– Chọn những hạt mai đã già, có màu đen nhánh, rụng dưới đất để làm giống là tốt nhất. Ngâm hạt trong nước ấm 50 – 52 độ C (2 sôi, 3 lạnh) trong 8 – 10 giờ để thúc đẩy hạt nhanh nẩy mầm. Lưu ý thay nước vài lần, vớt ra đem ủ trong cát ẩm hoặc vải ẩm vài ngày cho hạt nứt nanh thì đem gieo.
– Đất ương hạt được làm kỹ, có trộn thêm phân chuồng hoai mục, lên luống cao để trông nom lúc cây mọc cao khoảng 10 – 15cm té ra ngôi, tiếp diễn trông nom đến lớn mới đem trồng vào chậu được. Trong thời gian đầu chỉ tưới nước lã đủ ẩm cho cây, bạn không nên tưới đạm hoặc nước tiểu cây con dễ chết do bị xót rễ. Đều đặn xới phá váng cho cây to nhanh. Đất ra ngôi cây con cũng làm kĩ, lượng phân bón lót cho 1m2 gồm: 3 – 5kg phân chuồng + 300g lân + 150g đạm hoặc sử dụng 2kg phân hữu cơ vi sinh. Cũng có thể dùng 40% hỗn tạp này + 60% đất màu tơi xốp để đóng bầu, ra ngôi với kích thước 8 x 15cm rồi xếp thành các luống tập hợp để dễ coi ngó. Cứ 2 tháng bón thúc cho cây 1 lần bằng phân chuồng hoai mục trộn thêm 5 – 7% đạm với khối lượng 1 – 2 kg/m2. Thời gian coi ngó cây công đoạn ươm khoảng từ 6 – 8 tháng cây cao khoảng 40 – 50cm thì đem trồng vào chậu được.
– Mai tứ quí là cây lâu niên, trồng càng già càng lâu, càng cỗi mới càng đẹp và càng quí Cho nên nên chọn các chậu lớn, có tuyến đường kính trên 30cm để trồng, đất trồng mai nên chọn các loại đất màu, đất bùn ao đã được phơi khô nỏ lâu ngày để bay hết các chất độc. Lót một lớp mỏng sỏi dưới đáy chậu cho dễ thoát nước rồi xếp các cục đất nỏ có các con phố kính hai – 3cm vào có trộn thêm phân chuồng hoai mục hoặc phân hữu cơ vi sinh tới khoảng 2/3 chậu, đặt cây vào giữa chậu và tiếp diễn bổ sung đất nhỏ và phân cho đến sắp miệng chậu. Sửa cây ngay ngắn, nện chặt và tưới nước đủ ẩm. Thời kì đầu nên để cây nơi có bóng râm, sau ấy đưa dần ra nơi sáng và rút cục đưa ra nơi có rộng rãi ánh nắng thì mai sinh trưởng khoẻ, sớm ra hoa và có màu hoa đẹp.
=== > Xem thêm: Phân tích về giống mai đại lộc
– thời kì cây mai còn nhỏ thì cứ 2 – 3 năm thay chậu 1 lần bằng các chậu lớn hơn. Kết hợp với thay chậu là thay đất có bổ sung phân và cắt bỏ bớt các rễ già, trồng lại vào chậu mới. Công tác này nên làm vào mùa xuân hàng năm là phù hợp, tránh làm vào mùa khô sẽ gây hại cho cây. Mỗi năm nên bón thúc cho cây trong chậu 3 – 4 lần, cách nhau 3 – 4 tháng. Trước mùa xuân giúp cho cây tăng trưởng cành lá; trước mùa thu giúp cho cây tăng dinh dưỡng để nẩy chồi, phát nụ, trổ hoa…